Η διάβρωση των δοντιών συνιστά μια μορφή φθοράς εξαιτίας της απώλειας οδοντικής ουσίας από την επιφάνεια των δοντιών χωρίς τη συμμετοχή κάποιου βακτηριακού παράγοντα. Σε αντίθεση με την τερηδόνα, η διάβρωση προκαλείται λόγω της χημικής δράσης διαφόρων οξέων πάνω στην επιφάνεια των δοντιών. Τα οξέα αυτά προκαλούν την αποδόμηση αρχικά του σμάλτου των δοντιών και σε προχωρημένες περιπτώσεις και της οδοντίνης. Τα οξέα αυτά δεν παράγονται από κάποιο βακτήριο, αλλά συσσωρεύονται ως απόρροια ορισμένων καταστάσεων και λανθασμένων διατροφικών συνηθειών. Δυστυχώς, η βλάβη που προκαλεί η διάβρωση στα δόντια είναι μη αναστρέψιμη, καθώς η φθορά του σμάλτου είναι ανεπανόρθωτη. Ωστόσο, μπορεί να παρεμποδιστεί η εξέλιξη της διάβρωσης και να αποκατασταθεί το αισθητικό ζήτημα με σύγχρονες τεχνικές.
Αίτια που προκαλούν διάβρωση των δοντιών
Η διάβρωση των δοντιών, μια σημαντική ανησυχία στη στοματική υγειονομική περίθαλψη, προκύπτει από τη χημική αποδόμηση της οδοντικής ουσίας από οξέα, χωρίς να εμπλέκονται βακτηριακοί παράγοντες. Τα αίτια της οδοντικής διάβρωσης είναι ποικίλα και κατηγοριοποιούνται ευρέως σε ενδογενή και εξωγενή. Τα ενδογενή αίτια πηγάζουν κυρίως από την τακτική παρουσία γαστρικού οξέος στην στοματική κοιλότητα. Γαστρικές παθήσεις όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), όπου το γαστρικό οξύ επανέρχεται στη στοματική κοιλότητα, επιταχύνουν τη διαβρωτική διαδικασία. Επίσης, ο συχνός εμετός, είτε λόγω διατροφικών διαταραχών (ανορεξία ή ψυχογενής βουλιμία) είτε εξαιτίας άλλων παθήσεων, διευκολύνει την τακτική έκθεση των δοντιών σε οξέα του στομάχου.
Οι εξωγενείς αιτίες, από την άλλη πλευρά, σχετίζονται με περιβαλλοντικούς ή διατροφικούς παράγοντες. Η κατανάλωση όξινων τροφών και ποτών, όπως τα εσπεριδοειδή, τα ξινά φαγητά και φρούτα, τα ανθρακούχα ποτά ή οι χυμοί φρούτων, αποτελούν έναν σημαντικό εξωτερικό παράγοντα κινδύνου. Επίσης, η τακτική κατανάλωση έτοιμων γευμάτων, λόγω των όξινων προσθέτων και των συντηρητικών που περιέχουν, συμβάλλει σε αποδόμηση της οδοντικής επιφάνειας, ιδίως σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Παράλληλα, ορισμένα φάρμακα όπως η αναβράζουσα ασπιρίνη ή βιταμίνες όπως η βιταμίνη C ενδέχεται να συμβάλλουν στην εμφάνιση διάβρωσης των δοντιών. Επιπλέον, η τακτική έκθεση σε όξινο περιβάλλον ή ατμούς λόγω της φύσης ορισμένων επαγγελμάτων (εργασία σε χημικές βιομηχανίες ή με όξινες χημικές ουσίες) μπορεί επίσης να οδηγήσει σε διάβρωση δοντιών. Η αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών των εγγενών και εξωγενών παραγόντων επιταχύνει τη διαδικασία αποδόμησης της επιφάνειας του δοντιού, οδηγώντας στη σταδιακή απώλεια σμάλτου και οδοντίνης.
Πώς εκδηλώνεται η οδοντική διάβρωση
Η οδοντική διάβρωση εκδηλώνεται με διάφορα ενδεικτικά σημάδια, ανάλογα με το στάδιο, το υποκείμενο αίτιο και την έκτασή της. Σε πρώτη φάση, εμφανίζονται μικρές, θαμπές περιοχές στο σμάλτο των δοντιών. Αλλαγές στην υφή, το χρώμα και τη διαφάνεια του σμάλτου υποδηλώνουν διάβρωση. Καθώς η πάθηση εξελίσσεται, τα δόντια μπορεί να φαίνονται αποχρωματισμένα, θαμπά και λιγότερο λαμπερά λόγω απώλειας του σμάλτου. Επίσης, εάν η διάβρωση δοντιών επεκταθεί σε σημείο που να εκτεθεί η οδοντίνη, προκαλείται αυξημένη ευαισθησία. Η σοβαρή διάβρωση μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια της δομής των δοντιών, επηρεάζοντας τη μορφολογία και τη λειτουργία τους.
Επιλογές διαχείρισης για τη διάβρωση δοντιών
Η διαχείριση της οδοντικής διάβρωσης στοχεύει στην πρόληψη περαιτέρω απώλειας οδοντικής ουσίας, στην αποκατάσταση λειτουργικών κι αισθητικών ζητημάτων και στην αντιμετώπιση τυχόν υποκείμενων αιτίων. Εφόσον η πάθηση είναι μη αναστρέψιμη, σκοπός είναι η πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης και η αποκατάσταση τυχόν αισθητικών ζητημάτων. Σε πρώτη φάση, συνιστάται η μείωση της συχνότητας και της ποσότητας κατανάλωσης όξινων τροφών και ποτών, σε συνδυασμό με τη χρήση οδοντόκρεμας με ουδέτερο pH, η οποία ειδικά σχεδιασμένη για να λειτουργεί προστατευτικά ενάντια της διάβρωσης των δοντιών.
Σε περίπτωση που τα δόντια έχουν υποστεί εκτεταμένη διάβρωση, η μόνη λύση αισθητικής αποκατάστασης είναι η τοποθέτηση στεφάνης ή όψεων από σύνθετη ρητίνη. Γενικότερα, οι επιλογές ποικίλλουν ανάλογα με την έκταση της διάβρωσης. Οι όψεις ρητίνης αποτελούν αξιόλογη επιλογή για περιπτώσεις μικρής έως μέτριας οδοντικής διάβρωσης, παρέχοντας τόσο αισθητική όσο και λειτουργική αποκατάσταση, ενώ πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτήσουν ολοκεραμικές στεφάνες για την πλήρη αποκατάσταση της δομής και της λειτουργικότητας του δοντιού. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή μιας απόλυτα εξατομικευμένης προσέγγισης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες κάθε περιστατικού, είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση της διάβρωσης και την πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης. Ο Οδοντίατρος για εμφυτεύματα στην Αθήνα, Δρ. Νικόλαος Παπατριανταφύλλου, αποκαθιστά με τις πιο σύγχρονες τεχνικές τα δόντια που έχουν πληγεί από διάβρωση, διατηρώντας τη στοματική υγεία και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής κάθε ασθενούς.